In mijn zoektocht naar Hilsondis bezocht ik enige tijd terug de Sint Nicolaaskerk in Denekamp, Overijssel. Uit een eerder bezoek weet ik dat er een beeld van Ansfried staat, destijds heb ik de kerk echter niet heel uitgebreid bekeken. Wellicht vind ik hier meer aanwijzingen over hem en met name over zijn echtgenote, Hilsondis. Het kerkje heeft überhaupt een enorme aantrekkingskracht op mij en ik ben benieuwd waardoor dat komt.
Romaanse kerk
Zodra ik Denekamp binnenrijd, voel ik de aantrekkingskracht van de kerk. Of waarschijnlijk meer van de krachtplek waar de kerk op staat. Deze plek is nog altijd het centrum van het dorp; een plein, enkele winkeltjes en terrassen omringen de kerk. Uit de toelichtende tekst op een bordje aan de buitenkant van de kerkmuur, maak ik op dat een deel van de kerk nog romaans is. Oud dus; uit de periode 1000-1200 na Christus. De kerk is opgedragen aan Sint Nicolaas.
Een thematische indeling van het interieur
Vanaf het plein stap ik de koelte van de kerk binnen. Ik laat de sfeer die er hangt op me inwerken. Het is er sereen, sfeervol. Op de achtergrond hoor ik rustig gezang, passend bij de sfeer in de kerk. Ik besluit alle pilaar-beelden, muurschilderingen, het altaar, de schilderijen en ramen langs te gaan en goed in me op te nemen. Want deze kleine kerk bevat veel om te zien.
Al snel kom ik tot de conclusie dat de kerk behoorlijk thematisch is ingericht, alhoewel het naar mijn idee weinig meer van doen heeft met Sint Nicolaas, die nog net op een van de ramen en boven de ingang afgebeeld staat. De grootste verrassing is een van de muurschilderingen, maar laat ik beginnen bij de pilaar-beelden.
De pilaar-beelden
Terwijl ik langs de beelden loop die hoog tegen de pilaren staan, kom ik al snel tot de conclusie dat het voor een groot deel gaat om de 1e bisschoppen van de Lage Landen (voor zover er in die tijd al sprake was van zoiets als de Lage Landen). Hun namen staan vermeld onder ieder beeld; Ansfridus, Alberic, Radboud, Gregorius, Hunger en Fredericus. Dan missen we er nog een paar, niet alle beelden hebben echter een naam. Ik vermoed dat de herder met bijbel en staf Willibrordus is, die als missionaris naar Frisia kwam (wat nu de Nederlandse kuststreek is; West-Friesland, Friesland en door lopend tot de kuststreek in Duitsland) en gezien kan worden als onze 1e “bisschop”. Bij een ander beeld speelde direct de naam “Bonifatius” door mijn hoofd, de 2e bisschop.
Maar waar het me bij dit bezoek aan deze kerk natuurlijk om gaat, is het beeld van Ansfried (Ansfridus). Dat staat direct bij de ingang. Hij is afgebeeld met een staf in zijn linkerhand, in zijn rechterhand ligt een zwaard. Dit laatste staat voor het feit dat Ansfried zijn ridderschap neerlegde en op nadrukkelijk verzoek van Otto III, bisschop wordt in Utrecht. Ik denk dat we hier inderdaad met Ansfried te maken hebben, de echtgenoot van Hilsondis.
Het altaar, de schilderijen en de ramen
Het altaar toont afbeeldingen van Noa(ch), Abraham, Melchisedek en Abel.
Langs de zijwanden van de kerk is – zoals in veel katholieke kerken – de kruisgang van Jezus afgebeeld. Ieder volgend schilderij neemt je mee, dichter naar het moment van Jezus’ kruiziging. En naast het raam van Sint Nicolaas, is er bijvoorbeeld een raam waarop aartsengel Michael – onder toeziend oog van Maria en kind – Adam en Eva verjaagd uit het paradijs.
Zie ik hier nu echt Jezus en Maria Magdalena als paar?
Het meest intrigerend vind ik echter een van de schilderingen op de muur, tezamen met een schilderij van het laatste avondmaal:
Op de muurschildering zie ik – naar mijn interpretatie – Jezus die Maria kroont. Maria Magdalena wel te verstaan, van wie ik overtuigd ben dat zij de vrouw van Jezus was en spiritueel minstens zo sterk als Jezus zelf. Wie zou het anders kunnen zijn? Maria, moeder van Jezus? Waarom zou hij haar kronen? Of gaat het hier überhaupt niet om Jezus? Wie dan wel?
Vervolgens zie ik het schilderij aan de muur er tegenover; het toont het Laatste avondmaal met Jezus en de 12 discipelen. Uit de lichaamshouding van degene links van Jezus maak ik op dat het hier om een vrouw gaat, zoals ze toegedraaid zit naar Jezus en opkijkt naar een van de discipelen. Ik krijg bij dit schilderij dezelfde indruk als bij het Laatste avondmaal van Leonardo da Vinci. Ook hier ben ik ervan overtuigd dat dit Maria Magdalena, vrouw van Jezus is.
Geen aanwijzingen over Hilsondis
Helaas ontdekte ik in deze sfeervolle kerk dus geen nieuwe aanwijzingen over Hilsondis. Maar mijn bezoek was meer de moeite waard door de plek en de mooie ontdekking van afbeeldingen van Jezus en Maria Magdalena.